در بازارهای مالی، چه در حال معامله در بورس باشید و چه در بازار پرنوسان ارزهای دیجیتال، درک مفهوم PNL اولین قدم برای سنجش موفقیت است. بدون داشتن یک سیستم دقیق برای ردیابی سود و زیان، معاملهگری چیزی جز قمار نخواهد بود.
PNL چیست؟
PNL مخفف عبارت Profit and Loss به معنای سود و زیان است. این معیار نشاندهنده عملکرد مالی یک معامله یا کل پورتفوی شماست. به زبان ساده، PNL مشخص میکند که پس از کسر تمامی هزینهها (مانند کارمزدها)، سرمایه شما نسبت به نقطه شروع چقدر افزایش یا کاهش یافته است.
در ادامه این مقاله از صرافی ارز دیجیتال اکسیر به جنبههای دیگر اندازهگیری سود و زیان PNL میپردازیم.
PNL چیست و چگونه محاسبه میشود؟

محاسبه PNL نسبتاً ساده بوده و شامل کسر کل هزینه یک دارایی از کل عواید به دست آمده از فروش آن است. فرمول محاسبه PNL را میتوان به صورت زیر بیان کرد:
PNL = (Selling Price -Buying Price) -Transaction Fees
PNL = قیمت فروش – قیمت خرید – هزینههای تراکنش
- قیمت خرید: مبلغی که برای ورود به معامله پرداخت کردهاید.
- قیمت فروش: مبلغی که هنگام خروج از معامله دریافت کردهاید.
- هزینههای تراکنش: شامل کارمزد صرافی، مالیات و هزینههای احتمالی دیگر.
هزینههای معامله ممکن است شامل کارمزد دلالی، کارمزد مبادله، کارمزد نظارتی یا هر هزینه دیگری باشد که با معامله مرتبط است. PNL به دو دسته مثبت و منفی تقسیم میشود که در ادامه هر یک را بیان میکنیم:
- PNL مثبت: تولید سود هنگامی که محاسبه PNL یک مقدار مثبت به دست میدهد، نشان دهنده یک موقعیت سودآور است. PNL یا گزارش سود و زیان مثبت نشان میدهد که قیمت فروش از قیمت خرید و هزینههای معامله فراتر رفته و منجر به سود خالص میشود و به این معنی است که سرمایهگذار یا معاملهگر از معامله سود برده است.
- PNL منفی: یا ضرر متحمل شده، PNL منفی نشان دهنده زیان در معامله بوده و به این معنی است که قیمت فروش کمتر از قیمت خرید و هزینههای معامله بوده که منجر به زیان خالص میشود. PNL منفی نشان میدهد که سرمایهگذار یا معاملهگر نتوانسته سودی از تجارت کسب کند و در عوض با شکست مالی مواجه شده است.
انواع PNL: تفاوت سود کاغذی و واقعی
یکی از مهمترین بخشهای مدیریت سرمایه، تشخیص تفاوت میان سود محقق شده و محقق نشده است:
۱. PNL محقق نشده (Unrealized PNL)
این همان سود یا زیان کاغذی است. وقتی شما ارزی را خریدهاید و قیمت آن بالا رفته، اما هنوز آن را نفروختهاید، شما دارای PNL مثبتِ محقق نشده هستید. این عدد با نوسانات لحظهای بازار تغییر میکند.
۲. PNL محقق شده (Realized PNL)
زمانی که معامله را میبندید و دارایی خود را به پول نقد (یا تتر) تبدیل میکنید، سود یا زیان شما نهایی میشود. این عدد دیگر با نوسان بازار تغییر نمیکند و مستقیماً بر موجودی کیف پول شما اثر میگذارد.
اهمیت PNL (گزارش سود و زیان) در صرافیها چیست؟
PNL یا Profit and Loss بهعنوان ابزاری حیاتی برای نظارت و ارزیابی عملکرد سرمایهگذاری در صرافیها عمل میکند و بنابر دلایل مختلفی اندازهگیری PNL بسیار مهم است، برای مثال ارزیابی عملکرد، PNL به معامله گران و سرمایهگذاران اجازه میدهد تا سودآوری معاملات و استراتژیهای سرمایهگذاری خود را ارزیابی کنند که این امر تصویر واضحی از اینکه آیا تصمیمات یک معاملهگر منجر به سود یا ضرر شده است ارائه میدهد.
مورد دیگر مدیریت ریسک است، PNL به ارزیابی ریسک مرتبط با یک سرمایهگذاری خاص کمک میکند و با تجزیه و تحلیل دادههای گزارش PNL تاریخی، معامله گران میتوانند الگوها را شناسایی کرده و استراتژیهای خود را بر اساس آن تنظیم کنند تا ضرر و زیان را به حداقل رسانده و سود را به حداکثر برسانند.
در صرافی ارز دیجیتال اکسیر نیز می توانید گزارش سود و زیان (PNL) ارزهای دیجیتال خود را مشاهده کنید. در اکسیر سعی شده تا با رابط کاربری ساده، بتوانید گزارشی همراه با جزئیات از میزان دارایی خود داشته باشید و همواره از میزان دارایی و تغییرات آن مطلع شوید.

- تصمیمگیری: PNL بینشهای ارزشمندی را برای تصمیمگیری ارائه میدهد. با درک سودآوری معاملات گذشته، سرمایهگذاران میتوانند انتخابهای آگاهانهای در مورد سرمایهگذاریهای آتی داشته باشند، تخصیص پرتفوی را تنظیم کنند، یا از موقعیتهایی خارج شوند که به طور مداوم منجر به زیان میشود.
- مقایسه عملکرد: PNL معامله گران را قادر میسازد تا عملکرد داراییهای مختلف، استراتژیهای معاملاتی یا دورههای سرمایهگذاری را مقایسه کنند و این امر به شناسایی داراییها یا استراتژیهایی که سودآورتر هستند کمک میکند و میتواند تصمیمات سرمایهگذاری آینده را هدایت کند.
- PNL و سلامت مالی کلی: در حالی که اندازهگیری PNL برای ارزیابی عملکرد معاملات بسیار مهم است، ضروری است که آن را در ارتباط با سایر شاخصهای مالی در نظر بگیریم. PNL به تنهایی دید جامعی از سلامت مالی سرمایهگذار ارائه نمیدهد و عواملی مانند تحمل ریسک، تنوع پرتفوی و اهداف کلی سرمایهگذاری نیز نقش مهمی در ارزیابی رفاه مالی فرد دارند.
- PNL تحقق یافته و PNL تحقق نیافته: علاوهبر PNL، معامله گران اغلب بین PNL تحقق یافته و محقق نشده تفاوت قائل میشوند. Realized PNL یا همان تحقق یافته، سود یا زیان واقعی حاصل از یک معامله کامل بوده و تفاوت بین قیمت فروش و قیمت خرید با در نظر گرفتن هزینههای معامله است. PNL تحقق نیافته، به سود یا زیان کاغذی در موقعیتهای باز که هنوز فروخته نشدهاند، اشاره دارد و بر اساس ارزش بازار فعلی داراییها است. PNL محقق نشده میتواند با تغییر قیمت بازار یک دارایی قبل از بسته شدن موقعیت، نوسان داشته باشد.
در نتیجه، PNL (Profit and Loss) به عنوان یک معیار ارزشمند برای ارزیابی عملکرد معاملات در صرافیها عمل میکند و به معامله گران و سرمایهگذاران کمک میکند تا سودآوری خود را ارزیابی کنند، ریسکها را مدیریت کرده و تصمیمات آگاهانه بگیرند و عملکرد داراییها یا استراتژیهای مختلف را مقایسه کنند. بهعلاوه، با زیر نظر گرفتن دقیق گزارش سود و زیان، فعالان بازار میتوانند بینشهای ارزشمندی به دست آورند و استراتژیهای مالی خود را بهینه کنند.
مفاهیم کلیدی مرتبط با PNL
| مفهوم | توضیحات |
| ROE% | بازده حقوق صاحبان سهام که درصد سود را نسبت به سرمایه اولیه نشان میدهد. |
| Slippage | لغزش قیمت که میتواند باعث شود PNL واقعی شما با PNL محاسبه شده تفاوت داشته باشد. |
| Drawdown | حداکثر کاهش سرمایه از سقف قبلی، که با تحلیل PNL منفی به دست میآید. |
PNL و مدیریت ریسک
با نظارت دقیق PNL، معامله گران میتوانند به طور مؤثر ریسکهای مرتبط با فعالیتهای تجاری خود را مدیریت و کاهش دهند. در ادامه چند استراتژی مدیریت ریسک را بیان میکنیم که میتوان با PNL از آنها استفاده کرد، اولین مورد سفارشهای توقف ضرر است، معاملهگران میتوانند سطوح قیمتی از پیش تعیینشده (سفارشهای توقف ضرر) را تنظیم کنند تا در صورت حرکت بازار بر خلاف آنها، به طور خودکار یک موقعیت را ببندند، این امر به محدود کردن تلفات احتمالی با اعمال یک نقطه خروج کمک میکند.
مورد بعدی نسبت ریسک به پاداش است، معامله گران قبل از ورود به معامله نسبت ریسک به پاداش را در نظر میگیرند، آنها سود بالقوه را در مقابل زیان احتمالی ارزیابی کرده و اطمینان حاصل میکنند که پاداش بالقوه ریسک پذیرفته شده را توجیه میکند. درانتها، اندازه مناسب موقعیت برای مدیریت ریسک بسیار مهم است.
معامله گران بر اساس میزان تحمل ریسک و ضرر احتمالی که در صورت مخالفت معامله با آنها متحمل میشوند، مقدار مناسبی را برای سرمایهگذاری در یک معامله تعیین میکنند.
تجزیه و تحلیل و استراتژیهای PNL

تجزیه و تحلیل الگوهای PNL میتواند بینشهای ارزشمندی در مورد اثربخشی استراتژیهای معاملاتی ارائه دهد. با بررسی دقیق دادههای PNL، معامله گران میتوانند نقاط قوت و ضعف را شناسایی کرده و تنظیمات لازم را انجام دهند. برخی از استراتژیهای متداول عبارتند از:
- بک تست: معامله گران استراتژیهای خود را با تجزیه و تحلیل دادههای PNL تاریخی ارزیابی میکنند. آنها معاملات را بر اساس شرایط بازار گذشته شبیهسازی کرده تا سودآوری و استحکام استراتژیهای خود را ارزیابی کنند.
- روند زیر: معامله گران استراتژیهایی را به کار میگیرند که هدف آنها کسب سود از بازارهای پرطرفدار است، آنها موقعیتهایی را در جهت روند وارد میکنند و با معکوس شدن روند از آن خارج میشوند.
- بازگشت میانگین: معامله گران بر داراییهایی تمرکز کرده که از میانگینهای تاریخی خود منحرف شدهاند و بازگشت به حالت عادی را پیشبینی میکنند، آنها معاملات را با انتظار بازگشت قیمتها به میانگین خود آغاز میکنند.
بهطور خلاصه، (Profit and Loss) PNL یک معیار با ارزش برای اندازهگیری سود و زیان در مبادلات است و به معامله گران کمک میکند تا عملکرد خود را ارزیابی کرده، ریسکها را مدیریت کنند و تصمیمات آگاهانه بگیرند. با تجزیه و تحلیل دادههای PNL و استفاده از استراتژیهای مدیریت ریسک، معامله گران میتوانند فعالیتهای تجاری خود را بهینه کرده و در جهت دستیابی به اهداف مالی خود تلاش کنند.
سوالات متداول
۱. چرا PNL من در صرافی با محاسبات دستیام متفاوت است؟
این تفاوت معمولاً به دلیل نادیده گرفتن کارمزدهای معاملاتی (Trading Fees) در محاسبات دستی یا محاسبه بر اساس قیمت لحظهای (Mark Price) به جای قیمت آخرین معامله (Last Price) در صرافی است.
۲. آیا PNL شامل پاداشهای استیکینگ هم میشود؟
در اکثر پلتفرمها، PNL معاملات (Trading PNL) از پاداشهای حاصل از استیکینگ یا وامدهی جدا محاسبه میشود، مگر اینکه در گزارش کلی پورتفوی (Portfolio PNL) به آن نگاه کنید.
۳. PNL مثبت همیشه به معنای موفقیت است؟
لزوماً خیر. اگر PNL شما مثبت باشد اما میزان سود شما از رشد کلی بازار (مثلاً رشد بیتکوین در همان بازه زمانی) کمتر باشد، عملکرد شما ضعیفتر از نگهداری ساده (HODL) بوده است.
سخن پایانی
درک PNL به شما قدرت میدهد تا با اعداد صحبت کنید، نه با احساسات. برای موفقیت مستمر، همیشه بر PNL محقق شده تمرکز کنید و اجازه ندهید سودهای کاغذی باعث طمع یا زیانهای کاغذی باعث ترس فلجکننده شوند.
نظرات کاربران