اتریوم بهعنوان یکی از بزرگترین پلتفرمهای قراردادهای هوشمند، با مشکلاتی نظیر مقیاسپذیری محدود، هزینههای بالای تراکنش و سرعت پایین مواجه است. این محدودیتها زمینه را برای ظهور پروژههایی فراهم کرده که به دنبال جایگزینی این پلتفرم هستند. این پروژهها که به “قاتلان اتریوم” معروفاند، با ویژگیهای برجسته خود در تلاشاند تا کاربران و توسعهدهندگان را به سمت پلتفرمهای خود جذب کنند. در این مقاله از اکسیر، به بررسی دلایل تهدید این شبکهها برای اتریوم و معرفی برترین آنها میپردازیم.
قاتلان اتریوم چیستند؟
“قاتلان اتریوم” به ارزهای دیجیتالی گفته میشود که بهعنوان رقبای اصلی اتریوم شناخته میشوند. این پروژهها با ارائه راهحلهای مقیاسپذیری، هزینههای کمتر و سرعت بالاتر، سعی دارند جایگزین بهتری برای کاربران و توسعهدهندگان باشند. از مهمترین این پروژهها میتوان به کازماس (Cosmos)، پولکادات (Polkadot) و سولانا (Solana) اشاره کرد.
اتریوم ۲.۰ و چالشهای آن
اتریوم ۲.۰، یک بهروزرسانی گسترده برای شبکه اتریوم، هدف خود را افزایش مقیاسپذیری و کارایی بدون فدا کردن غیرمتمرکز بودن شبکه قرار داده است. این بهروزرسانی در فازهای مختلف ارائه میشود و فاز ابتدایی آن تنها شامل ویژگیهایی نظیر برنامه دادن سهام (Staking) است.
با این حال، کاربران عادی تا چند سال آینده نمیتوانند به طور کامل از امکانات اتریوم ۲.۰ بهرهمند شوند. این تأخیر فرصتی را برای رقبا فراهم کرده تا با ارائه راهحلهای خود، بخشی از کاربران و توسعهدهندگان را جذب کنند.
رقبا و استراتژیهای آنها
شبکههای رقیب اتریوم، بهویژه پروژههای لایه اول (Layer-1s)، نظیر کازماس، پولکادات و سولانا، استراتژیهای خود را بر پایه نارضایتی کاربران و توسعهدهندگان از هزینههای بالای تراکنش و ازدحام شبکه اتریوم بنا نهادهاند. این استراتژی به نظر منطقی است، زیرا بسیاری از کاربران پس از تجربه هزینههای سنگین گس (Gas)، به دنبال جایگزینهایی با کارایی بهتر و هزینههای کمتر هستند.
نمونههایی از رقبا:
-
سولانا (Solana): سولانا با استفاده از الگوریتم اثبات سهام (PoS) و ارائه مقیاسپذیری بالا، تا ۶۵ هزار تراکنش در ثانیه پردازش میکند.
-
پولکادات (Polkadot): این شبکه با اتصال چندین زنجیره به یک شبکه واحد، بهعنوان تسهیلکننده نسل بعدی وب یا Web3 شناخته میشود.
-
کازماس (Cosmos): کازماس با ارز دیجیتال اتم (ATOM) و تمرکز بر ارتباط بین زنجیرههای مختلف، به “اینترنت بلاکچینها” مشهور شده است.
پلها و راهحلهای لایه ۲
شبکههای متعددی در حال ارائه پلهایی به دنیای اتریوم هستند که امکان استفاده از خدمات این شبکه را بر روی پلتفرمهای رقیب فراهم میکنند. برخی از این پلها عبارتاند از:
-
Rainbow Bridge از Near
-
Peggy از Cosmos
-
Wormhole از Solana
شبکههای سازگار با EVM:
برخی پروژهها مانند Athereum از Avalanche و Moonbeam از Polkadot، سازگاری با ماشین مجازی اتریوم (EVM) را ارائه میدهند و محیطی آشنا برای توسعهدهندگان اتریوم فراهم میکنند.
آینده اتریوم و رقبا
در حالی که برنامههای دیفای (DeFi) احتمالاً همچنان روی اتریوم و نسخههای مختلف رولآپ (Rollup) اجرا میشوند، رقبا با ارائه راهحلهای فنی برتر در تلاشاند تا توجه کاربران و توسعهدهندگان را جلب کنند. اگر رولآپها موفق شوند، اتریوم میتواند انحصار خود را در دنیای دیفای حفظ کند.
انواع رولآپها:
-
Optimistic Ethereum از Optimism
-
zkSync از Matter Labs
-
Arbitrum از Offchain Labs

معرفی و تحلیل ۱۲ شبکه بلاکچین رقیب اتریوم
۱. کاردانو (ADA)
کاردانو به دلیل استفاده از الگوریتم اثبات سهام (PoS) و طراحی علمی خود، به یک رقیب جدی برای اتریوم تبدیل شده است. این شبکه با ارائه مقیاسپذیری بالا، کارمزدهای پایین و زیرساخت علمی برای توسعه قراردادهای هوشمند، کاربران اتریوم را هدف قرار داده است.
کاردانو از ابتدای توسعه، با رویکرد حل چالشهای اتریوم، بهویژه مقیاسپذیری و هزینه، بهعنوان یک جایگزین جدی مطرح شده است. قراردادهای هوشمند بومی آن بدون نیاز به هزینههای سنگین گس (Gas) اجرا میشوند.
۲. تزوس ( XTZ)
تزوس با قابلیت خوداصلاحی (Self-Amendment) به توسعهدهندگان این امکان را میدهد تا بدون ایجاد فورک، تغییرات لازم را در شبکه اعمال کنند. این ویژگی، تزوس را به پلتفرمی پایدارتر نسبت به اتریوم تبدیل میکند.
تزوس مقیاسپذیری بالاتری ارائه میدهد و فرآیند ارتقاء شبکه در آن بسیار آسانتر از اتریوم است. علاوه بر این، هزینههای پایینتر اجرای قراردادهای هوشمند باعث شده بسیاری از پروژهها تزوس را انتخاب کنند.
۳. آر اِس کی (RSK)
آر اِس کی (RSK) بهعنوان یک راهکار مبتنی بر بلاکچین بیتکوین توسعه یافته است که قابلیت اجرای قراردادهای هوشمند را ارائه میدهد. این شبکه از قدرت امنیتی بیتکوین بهره میبرد. RSK امکان استفاده از امنیت بیتکوین همراه با قابلیتهای اتریوم را فراهم میکند. این ویژگی باعث شده پروژههایی که نیاز به امنیت بالاتر دارند، RSK را بهعنوان جایگزین اتریوم در نظر بگیرند.
۴. کیوتم (Qtum)
کیوتم ترکیبی از مدل امنیتی بیتکوین و قابلیت قراردادهای هوشمند اتریوم است. این شبکه با استفاده از یک ماشین مجازی ترکیبی، توانسته انعطافپذیری و امنیت را به کاربران ارائه دهد. Qtum با ارائه کارمزدهای پایین و قابلیت همکاری بین بلاکچینها، گزینهای جذاب برای توسعهدهندگان قراردادهای هوشمند است که از محدودیتهای اتریوم ناراضیاند.
۵. متیک نتورک (Polygon)
Polygon، که قبلاً به نام ماتیک شناخته میشد، یک راهحل لایه ۲ برای اتریوم است که مقیاسپذیری و هزینههای پایین را هدف قرار داده است. این شبکه تراکنشهای اتریوم را به شکل مستقل پردازش میکند.
Polygon امکان اجرای سریعتر و ارزانتر تراکنشها را فراهم میکند، درحالیکه همچنان با اتریوم سازگار است. این ویژگی آن را به راهحلی جذاب برای توسعهدهندگان ناراضی از هزینهها و کندی شبکه اتریوم تبدیل کرده است.
۶. ترون (TRX)
ترون یکی از برجستهترین شبکههای بلاکچین است که بر ارائه عملکرد بالا و هزینههای پایین تمرکز دارد. این شبکه بهطور خاص برای محتوای دیجیتال و اجرای قراردادهای هوشمند طراحی شده است. ترون با هزینههای تراکنش بسیار پایین و سرعت پردازش بالا، توانسته بسیاری از توسعهدهندگان و کاربران دیفای و NFT را جذب کند.
۷. الروند (EGLD)
الروند با استفاده از فناوری شاردینگ (Sharding) توانسته مقیاسپذیری شبکه خود را به طرز چشمگیری افزایش دهد. این شبکه توانایی پردازش هزاران تراکنش در ثانیه را دارد. Elrond با ارائه مقیاسپذیری بالا و هزینههای بسیار پایین، به یک گزینه ایدهآل برای توسعهدهندگانی که از ازدحام و هزینههای شبکه اتریوم خسته شدهاند، تبدیل شده است.
۸. الگورند (ALGO)
الگورند با استفاده از یک مکانیزم اجماع منحصر به فرد به نام Pure Proof of Stake (PPoS)، امنیت و سرعت بالایی را ارائه میدهد. الگورند با تضمین نهاییسازی سریع تراکنشها و حذف هزینههای بالای گس، رقیب جدی اتریوم در حوزه قراردادهای هوشمند است.
۹. کازماس ( ATOM)
کازماس با هدف ایجاد “اینترنت بلاکچینها” طراحی شده است. این شبکه با ارائه ابزارهایی برای ارتباط و تعامل بین زنجیرههای مختلف، قابلیت همکاری (Interoperability) را بهبود بخشیده است. کازماس با فراهم کردن ارتباط بین بلاکچینهای مختلف و کاهش محدودیتهای اتریوم، میتواند پروژههای بیشتری را جذب کند.
۱۰. آردور (ARDR)
آردور با استفاده از ساختار زنجیرهای چندلایه (Parent-Child Chains)، امکان اجرای پروژههای مختلف در زنجیرههای مستقل را فراهم میکند. این طراحی باعث کاهش ازدحام شبکه و افزایش کارایی تراکنشها میشود، که دو مشکل عمده اتریوم هستند.
۱۱. آوالانچ (Avalanche)
آوالانچ یکی از سریعترین پلتفرمهای قراردادهای هوشمند است که از اجماع چندلایه برای افزایش سرعت و امنیت استفاده میکند. Avalanche با کارمزدهای پایین و سرعت بالای پردازش، توانسته توسعهدهندگان و پروژههای زیادی را به سمت خود جذب کند.
سخن پایانی
رقابت بین شبکههای لایه ۱ و راهحلهای لایه ۲ همچنان ادامه دارد. اتریوم ۲.۰ در حال رشد است، اما رقبا نیز با سرعت زیادی در حال ارائه نوآوریهای خود هستند. تنها زمان مشخص خواهد کرد که کدام شبکه در این میدان رقابت پیروز خواهد شد.
پرسشهای متداول
-
قاتلان اتریوم چه پروژههایی هستند؟ شبکههایی مانند سولانا، پولکادات و کازماس که برای جایگزینی اتریوم تلاش میکنند.
-
چرا اتریوم ۲.۰ هنوز کامل نشده است؟ به دلیل پیچیدگی فنی و اجرای تدریجی فازهای مختلف آن.
-
رولآپ چیست؟ راهحلی مقیاسپذیر که تراکنشها را به صورت آفچین پردازش و به شبکه اصلی ارسال میکند.
-
آیا رقبا میتوانند اتریوم را شکست دهند؟ بستگی به پذیرش کاربران، توسعهدهندگان و میزان نوآوری آنها دارد.
-
شبکههای سازگار با EVM کداماند؟ Moonbeam از پولکادات و Athereum از آوالانچ از جمله شبکههای سازگار هستند.
عالی بود
ممنون از شما