لنز پروتکل (Lens Protocol) چیست؟

پروژه پروتکل لنز یا لنز پروتکل تمرکز خود را بر روی ایجاد یک گراف اجتماعی غیرمتمرکز و غیرمحافظتی بنیان گذاشته است که با آن سعی دارد مکانیسم‌های منحصر به فردی را در بلاکچین ایجاد کند. این مکانیسم‌ها به Social Media Interactions در وب2 شباهت دارند، اما با امکانات منحصر به فردی که به افراد اجازه تشکیل شبکه‌ها و مالکیت گراف اجتماعی خود را می‌دهد.

در واقع، پروتکل لنز به دنبال استفاده از قابلیت‌های Social Media Interactions وب2 به وب3 است. تسهیل ایجاد پروتکل‌های غیرمتمرکزی که برای ایجاد شبکه‌های اجتماعی واقعاً غیرمتمرکز طراحی شده‌اند (بدون از دست دادن انعطاف)‌ از جمله اهداف این پروتکل است.

منشاء پروژه

پروتکل لنز یک پروژه تازه‌ تأسیس محسوب می‌شود که توسط یک شخصیت معروف در فضای رمزارزها آغاز شده است: استانی کولچوف، خالق پروتکل AAVE، یکی از بزرگترین پروتکل‌های دیفای در دنیای رمزارز. او در تاریخ 18 مه 2022 پروژه پروتکل لنز را معرفی کرد.

هدف پروژه در هر صورت واضح است. استانی قصد دارد به کاربران قدرت کنترل مجدد تجربیات اجتماعی خود در اینترنت را بازگرداند. بدون شک، این یک هدف عظیم به نظر می‌رسد، اما رویایی است که در حال حاضر مسیری برای طی کردن وجود دارد. پروژه‌هایی مانند Steem یا Hive نمونه‌های واضحی از آن هستند که ساختارهای بدین شکل در شبکه‌های بلاکچین امکان‌پذیر خواهند بود.

علاوه بر این، پروژه‌هایی مانند Mastodon یا Diaspora در حال حاضر امکان ایجاد ساختارهای شبکه‌های اجتماعی خاصی را ایجاد کرده‌اند که استفاده از آن‌ها راحت است. بزرگترین چالش پروتکل لنز این است که بهترین موارد را از تمام این تجارب ترکیب کند و یک راه جدید برای ایجاد شبکه‌های اجتماعی و برنامه‌ها بر روی آنها ایجاد نماید. این یک نکته مهم در رابطه با لنز پروتکل است.

عملکرد لنز پروتکل چگونه است؟

عملکرد لنز پروتکل بر پایه ساخت چیزی است که به عنوان گراف اجتماعی غیرمتمرکز شناخته می‌شود. این گراف یک ساختار است که پروفایل کاربر، پست‌هایشان، دوستان و دنبال‌کنندگانشان، تعاملاتشان و هر چیزی که برای ساخت یک پروفایل اجتماعی دیجیتال لازم است را ترکیب می‌کند. در عمل، یک گراف اجتماعی غیرمتمرکز نمایانگر شکل دیجیتالی ما به خودمان و دیگران است.

برای ساخت این گراف، از قراردادهای هوش مصنوعی قدرتمندی که بر روی شبکه Polygon توسعه یافته‌اند، استفاده می‌شود. پالیگان تنها شبکه‌ای محسوب می‌شود که برای انجام این نوع عملیات انتخاب شده است. دلیل انتخاب Polygon واضح است: سرعت، هزینه عملیات پایین و تکامل فناوری مداوم، آن را به گزینه‌ی کاملی برای اجرای این نوع خدمات تبدیل کرده است.

یک شبکه اجتماعی به فضای ذخیره‌سازی داده و قابلیت ایجاد ارتباط بین پروفایل‌ها نیاز دارد. پروتکل لنز برای این مورد از قراردادهای هوش مصنوعی و واسط‌های برنامه نویسی (API) استفاده می‌کند. این مورد به پروتکل مذکور اجازه می‌دهد تا یک پایگاه داده گراف غیرمتمرکز (dGDB) تولید کند که در آن تمام اطلاعات مربوط به گره‌ها، یال‌ها و ویژگی‌های مختلف گراف ذخیره می‌شود. به عبارت دیگر، این گراف‌ها شرکت‌کنندگان در یک شبکه و رابطه بین آن‌ها را نشان می‌دهند.

تمام این ذخیره‌سازی به دو بخش انجام می‌شود: یکی در زنجیره در شبکه Polygon و دیگری با استفاده از ساختارهای غیرمتمرکز مانند IPFS، Arweave و حتی سیستم‌های ذخیره‌سازی متمرکز مانند Amazon S3، اما همه این کارها تحت سیستم‌های داده رمزنگاری شده و دیجیتالی انجام می‌شود تا از استفاده نادرست و ناپسند از آن‌ها جلوگیری شود.

چگونه می‌توان از پروتکل لنز استفاده کرد؟

لنز پروتکل به عنوان یک بستر برای طراحی برنامه‌های شبکه‌های اجتماعی غیرمتمرکز مناسب خواهد بود، نه یک برنامه شبکه اجتماعی غیرمتمرکز. پروتکل لنز طراحی شده است تا از افراد تمام پتانسیلی که در Web3 وجود دارد بهره‌برداری کرده و برنامه‌های خود را ایجاد کنند.

البته، برای شروع استفاده از پروتکل لنز و برنامه‌هایی که از فناوری آن استفاده می‌کنند، باید یک پروفایل NFT ایجاد کرد که به عنوان نقطه شروع تجربه‌ی ما خواهد بود. داشتن یک پروفایل به کاربر اجازه می‌دهد تا محتوای مدنظر خود را اضافه کرده یا با دیگران ارتباط برقرار کند. هنگامی که چنین ارتباطی برقرار می‌شود، یک دارایی ERC-721 ایجاد می‌شود که به عنوان فالو (follow) نمایش داده می‌شود.

مفهوم اصلی در اینجا برگشتن به ایده‌ اصلی پروفایل‌های NFT است. هر کاربر می‌تواند یک پروفایل NFT ایجاد کند و این به شما امکان می‌دهد که به صورت کامل مالکیت محتوای خود را حفظ کنید. این پروفایل‌ها تمامی پست‌ها، نظرات و بازنشرها را یکپارچه می‌کنند. در جامعه پروتکل لنز، آدرس‌های فردی مالک این پروفایل‌های NFT هستند و یک آدرس می‌تواند چندین NFT از این نوع را دریافت کند.

برنامه‌هایی که از لنز پروتکل برای عملکرد خود استفاده می‌کنند

در حال حاضر، تعداد کمی از برنامه‌ها وجود دارند که از پروتکل لنز برای فعالیت خود استفاده می‌کنند. از میان این برنامه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• Lensfrens: یک برنامه که به شما امکان می‌دهد پروفایل‌های دیگری را بر اساس تشابه در Web3 کشف و دنبال کنید.
• Lenster: یک شبکه اجتماعی متن باز است.
• Phaver: یک برنامه تلفن همراه با پشتیبانی از لنز و توکنومیکس.
• Alps Finance: یک پلتفرم سرمایه‌گذاری DeFi اجتماعی برای سرمایه‌گذاران DeFi.
• Refract: یک تابلوی اعلانات رمزارزی است. پروژه‌های جدید را کشف کنید، مقالات جذاب را بخوانید و ایده‌های جدید را به اشتراک بگذارید.
• Sepana: یک موتور جستجو برای کشف جادوی لنز پروتکل است. محتوا، کاربران، بیوگرافی‌ها، گراف‌های اجتماعی و موارد دیگر را پیدا کنید.
• Iris: یک برنامه برای اشتراک‌گذاری برای دسترسی به محتوایی که افراد خلاق ایجاد می‌کنند.
• Clipto: یک برنامه که به شما امکان می‌دهد محتوای شخصی شده از افراد مورد علاقه‌تان را داشته باشید.
• Zilly: یک مرورگر پروفایل Web3 برای اتصال افراد و اجتماعات.