لیکویید شدن (Liquidation) در ارز دیجیتال چیست و چگونه از آن جلوگیری کنیم؟

لیکویید چیست؟ این پرسش از مهم‌ترین مسائلی است که افراد، جهت ورود به بازارهای مالی، بایستی در رابطه با آن بدانند. این فرایند در ارز دیجیتال زمانی رخ می‌دهد که معامله‌گر، سرمایه کافی جهت باز نگه‌داشتن پوزیشن خود نداشته و در این‌صورت، پوزیشن بسته خواهد شد. در این هنگام، صرافی مورد نظر، سرمایه شما را به صفر خواهد رساند. این عمل می‌تواند اتفاقی تلخ، در دنیای ارز دیجیتال باشد.

با توجه به جوان بودن بازار رمزارزها، بسیاری از افرادی که در این حوزه فعالیت می‌کنند، از اصطلاحات و مفاهیم کلیدی آن آگاهی کافی ندارند. یکی از مباحث اساسی در این زمینه، مفهوم لیکویید شدن است که به معنای بسته شدن حساب‌های معاملاتی در بازارهای آتی به شمار می‌رود. در ادامه، به تحلیل عمیق‌تری از لیکوئید چیست موضوع خواهیم پرداخت و جنبه‌های مختلف آن را بررسی خواهیم کرد.

لیکویید شدن به زبان ساده چیست؟

وقتی شما در بازارهای فیوچرز (Futures) یا مارجین (Margin) معامله می‌کنید، در واقع با پولی بیشتر از سرمایه واقعی خود وارد معامله می‌شوید (با استفاده از اهرم یا لوریج). صرافی برای محافظت از خود در برابر ضررهای احتمالی، یک “خط قرمز” برای معاملات شما تعیین می‌کند. این خط قرمز، قیمت لیکویید شدن (Liquidation Price) نام دارد.

اگر بازار برخلاف پیش‌بینی شما حرکت کند و قیمت به این خط قرمز برسد، صرافی به صورت خودکار معامله شما را می‌بندد تا از ضرر بیشتر جلوگیری کند و شما تمام پولی را که در آن معامله گذاشته بودید، از دست می‌دهید.

• در معاملات اسپات (Spot): شما فقط دارایی واقعی خود را خرید و فروش می‌کنید و ریسک لیکویید شدن وجود ندارد.

تفاوت بین لیکویید شدن و لیکوئیدیتی

پیش از ادامه، آشنایی با مفهوم دیگری که شباهت نامی با لیکویید شدن دارد، ضروری است: لیکوئیدیتی. این واژه به معنای نقدشوندگی بوده و نشان‌دهنده سرعت و سهولت خرید و فروش یک دارایی است. هر چه میزان لیکوئیدیتی در بازار بالاتر باشد، انجام معاملات در آن سریع‌تر و راحت‌تر خواهد بود. در مقابل، لیکویید شدن به معنای بسته شدن خودکار معاملات و از دست دادن دارایی به دلیل ضررهای قابل توجه در معاملات اهرمی تعریف می‌شود.

مراحل فرآیند لیکویید شدن

مراحل زیر را در فرایند لیکویید شدن خواهید دید:

1. باز کردن پوزیشن معاملاتی با لوریج: در این مرحله، تریدر وارد معامله می‌شود و با استفاده از اهرم، قدرت خرید یا فروش خود را افزایش می‌دهد.
2. افت قیمت دارایی: اگر قیمت دارایی برخلاف تحلیل تریدر کاهش یابد، میزان ضرر به تدریج افزایش می‌یابد.
3. رسیدن به سطح مارجین کال: زمانی که ضرر به حدی برسد که موجودی حساب به مارجین اولیه نزدیک شود، صرافی هشدار مارجین کال را ارسال می‌کند.
4. بسته شدن پوزیشن توسط صرافی: اگر تریدر نتواند مارجین اضافی به حساب خود واریز کند و قیمت همچنان به کاهش خود ادامه دهد، صرافی به طور خودکار پوزیشن را می‌بندد تا از ضرر بیشتر جلوگیری کند.
5. از دست دادن سرمایه: در نتیجه این فرآیند، تریدر ممکن است تمام یا بخشی از دارایی خود را از دست بدهد.

روش‌های جلوگیری از لیکوئید شدن

همان‌طور که در بخش ابتدایی متن خواندید، پوزیشن معامله‌گر، تعیین‌کننده این است که دقیقا چه زمانی لیکوئید رخ بدهد. اگر پوزیشن لانگ یا خرید استقراضی، موارد انتخابی یک معامله‌گر باشد و از طرفی قیمت مورد معامله، کمتر از قیمت ورودی باشد، لیکویید رخ می‌دهد. در این بخش، می‌خواهیم با معرفی شیوه‌هایی تاثیرگذار، زمان لیکویید شدن حساب‌های معاملاتی برای تریدرها را تا حد زیادی کاهش دهیم. برای کسب اطلاعات بیشتر، این مقاله را دنبال کنید.

●   از اهرم‌های (Leverage) پایین استفاده کنید

افزایش میزان اهرم (Leverage) در حساب معاملاتی به معنای افزایش ریسک است. به عنوان مثال، اگر حسابی با لوریج ۵ راه‌اندازی کنید، با نوسان ۲۰ درصدی قیمت، احتمال لیکویید شدن حساب شما وجود دارد. در حالی که با استفاده از لوریج ۱۰، تنها با ۱۰ درصد تغییر قیمت، حساب شما بسته خواهد شد. با در نظر گرفتن نوسانات شدید بازار ارزهای دیجیتال، انتخاب حساب با لوریج پایین به عنوان یک گزینه منطقی جلوه می‌کند.

*اگر مبتدی هستید، با اهرم‌های زیر 5x شروع کنید یا به طور کلی از معاملات اسپات استفاده کنید.

●   تعیین حد سود و حد ضرر

برای جلوگیری از لیکویید شدن، استفاده از ابزارهایی مانند حد ضرر (Stop Loss) و حد سود (Take Profit) بسیار اهمیت دارد. تعیین این دو معیار به مدیریت ریسک شما وابسته است. یکی از رویکردهای رایج در میان معامله‌گران، تعیین نسبت ریسک به ریوارد یک به دو است؛ به این ترتیب که تریدر حاضر است به ازای دو واحد سود، یک واحد ضرر را قبول کند. نکته‌ای که باید به آن توجه کنید، عدم تغییر مقادیر تعیین شده برای حد سود و حد ضرر پس از مشخص کردن آن‌هاست. با مطالعه منابع معتبر می‌توانید با نکات کلیدی در زمینه مدیریت ریسک آشنا شوید.

●   مدیریت سرمایه را جدی بگیرید

یکی از اصلی‌ترین اقداماتی که برای کنترل ریسک در معاملات می‌توانید انجام دهید، به کارگیری تکنیک‌های مدیریت سرمایه است. استفاده از این تکنیک‌ها، حتی با استراتژی معاملاتی متوسط، می‌تواند به کسب سود معقول منجر شود. در این زمینه، چند نکته کلیدی وجود دارد که باید به آن‌ها توجه کنید:

• نسبت حد سود به حد ضرر در معامله باید بیشتر از یک باشد.
• میزان موفقیت استراتژی معاملاتی شما باید بالای ۵۰ درصد باشد.
• مبلغ سرمایه‌گذاری در هر معامله نباید از حد مشخصی تجاوز کند. این مقدار عموما بین ۱ تا ۴ درصد نوسان می‌کند. به این معنا که در صورت لیکویید شدن در یک معامله، میزان سرمایه‌ای که از دست می‌دهید نباید بیش از ۴ درصد از کل سرمایه‌تان باشد.

●    با سرمایه کم شروع کنید

در مراحل ابتدایی، توصیه می‌شود تنها مقدار محدودی از سرمایه‌تان را وارد معاملات کنید تا با شیوه‌های مختلف آشنا شوید. این رویکرد به شما این فرصت را می‌دهد که در صورت بروز اشتباه در تحلیل‌ها، از ضررهای سنگین جلوگیری کنید. پیش از هر معامله، تعیین مقدار سرمایه‌ای که قصد دارید وارد آن پوزیشن کنید، حائز اهمیت است. با استفاده از اهرم و افزایش چند برابری سرمایه قابل معامله، نیازی به استفاده از تمام سرمایه‌تان نخواهید داشت؛ زیرا این عمل ریسک قابل توجهی به همراه دارد.

●  معاملات باز را رها نکنید

از آنجایی که گاهی اوقات، نوسانات ارز بالاست، احتمال لیکویید شدن دارایی‌های شما چند برابر خواهد شد.‌ بنابراین معاملات اهرمی شما نیازمند دقت بالایی خواهد بود. شما باید هنگام باز بودن موقعیت، روند بازار را دنبال کنید.

●  خودداری از به‌کارگیری رمز ارزهای ناشناس

لازم است بدانید که برخی رمز ارزها ارزش واقعی ندارند و ممکن است با گذر زمان دچار افول شوند. این رمز ارزها مثل میم کوین، بازده سوددهی پایینی دارند و نوسانات آن‌ها نسبت به سایر ارزهای دیجیتال بیشتر است. این مسئله‌ای بوده که موجب لیکویید حساب معاملاتی خواهد شد.

● دانش و تجربه خود را افزایش دهید

بازار رمزارزها به شدت نوسانی و پرریسک است و فعالیت در آن نیازمند سطح بالایی از دانش و تجربه خواهد بود. برای درک صحیح وضعیت بازار، ضروری است که با روش‌های تحلیل تکنیکال و بنیادی به خوبی آشنا شوید و تاثیر اخبار بر قیمت‌ها را به دقت بررسی کنید. بخشی از این اطلاعات از طریق آموزش‌های مرتبط با ارز دیجیتال به دست می‌آید، اما برای افزایش سطح ریسک‌پذیری، نیاز به اعتماد به نفس بیشتری دارید که تنها با کسب تجربه حاصل می‌شود.

نمودارهای قیمتی ارزهای مختلف را با دقت تحلیل کنید تا از وضعیت بازار آگاه شوید. استراتژی معاملاتی شما باید به وضوح تعریف شده باشد و حتما قبل از ورود به معاملات، آن را به صورت آزمایشی روی نمودارهای تاریخی بررسی نمایید. این فعالیت‌ها نیاز به زمان و صبر دارند؛ توجه به این نکته ضروری است که فعالیت در بازارهای مالی شبیه هر حرفه دیگری نیازمند حوصله و دقت است و بی‌توجهی به این اصول ممکن است به از دست رفتن سرمایه منجر شود.

●   بررسی دقیق اطلاعات معاملات صرافی

معاملات فیوچرز و مارجین، جزو معاملات متداول در صرافی‌های بزرگ شناخته می‌شوند، با این تفاوت که شرایط انجام آن‌ها، ممکن است با هم متفاوت باشد. مثل کارمزد دریافت وام یا نحوه مسدود شدن پوزیشن. اگر اطلاعات کافی در این زمینه نداشته باشید، دیر یا زود حساب شما لیکوئید خواهد شد.‌

●  انجام‌دادن معاملات اسپات

اگر هنوز در خصوص استراتژی معاملاتی یا نحوه فعالیت خود در بازار ارزهای دیجیتال اطمینان ندارید، انتخاب معاملات اسپات می‌تواند بهترین گزینه برای شما باشد. در هر بازار مالی، اصل بنیادی حفظ سرمایه از اهمیت بسیاری برخوردار است و در معاملات فیوچرز و مارجین، رعایت این اصل به مراتب چالش‌برانگیزتر از معاملات اسپات است. فشار روانی ناشی از معاملات مارجین و فیوچرز می‌تواند مشکلات جدی را ایجاد کند و همین موضوع می‌تواند مانع از موفقیت و ماندن پایدار شما در این حوزه شود.

●  شرایط صرافی را به دقت بررسی کنید

کارمزدها، نحوه محاسبه قیمت لیکویید شدن و قوانین مارجین در صرافی‌های مختلف، متفاوت است. قبل از معامله، این قوانین را به دقت مطالعه کنید.

سخن پایانی

لیکویید در بازارهای مالی بی‌معنای اتمام توزیع دارایی‌های یک کسب‌ و کار به مدعیان است. به‌عبارتی دیگر، لیکویید یعنی، فروش دارایی‌های دیجیتال جهت کاهش زیان‌. این اتفاق، اغلب با ریزش ناگهانی ارز دیجیتال رخ‌داده و در نتیجه سرمایه‌گذار، دارایی‌های تحت مالکیت خود را از دست می‌دهد. از آنجایی که در بازارهای مالی، فرصتی برای اشتباه وجود ندارد، سعی کنید در شرایطی وارد دنیای معاملات شوید که اولا اطلاعات خود را به سطح مطلوبی رسانده و بعد جنبه ریسک‌پذیری خود‌ را افزایش دهید.

در این مقاله، تلاش نمودیم با توضیحاتی مختصر در رابطه با این موضوع، پاسخگوی سوالات شما مخاطبان در زمینه بسته‌شدن حساب و انواع بازارهای معاملاتی باشیم.